راهنمای جامع کاهش حجم سرور

فضا و کاهش حجم سرور یکی از مهم ترین وظایف مدیران وب سایت ها و سرورهاست. پر شدن فضای هاست می تواند باعث کاهش سرعت سایت، افزایش زمان بارگذاری، کاهش کارایی سرور، از دسترس خارج شدن سرور بعد از پر شدن هارد آن و حتی ایجاد مشکلات امنیتی شود. در این مقاله، روش های موثر برای کاهش حجم و پاکسازی فایل های زائد سرور را بررسی می کنیم.

این مقاله کامل که توسط بخش وبلاگ هاستینگ اترنو کلود تهیه شده است، شامل حذف یوزرهای اضافه، افزونه ها و قالب های غیر فعال، فایل های tmp، فایل ها کش ذخیره شده، لاگ های اضافی، فایل های zip بدون استفاده و سایر موارد غیر ضروری است.

دقت کنید که برای بخش های پیچیده تر که شاید از طریق فایل منیجر به راحتی قابل دسترسی نیستند، از دستورات ترمینالی برای کاهش حجم سرور استفاده می کنیم. ما قبلتر نیز برای شما یک پست کامل درباره روش های مختلف و نحوه استفاده ترمینال لینوکسی تهیه کرده ایم که می توانید از آن نیز استفاده کنید. برخی از موارد نیز روی whm آموزش داده می شود که استفاده از ترمینال را بی نیاز می کند.

در این پست فرض بر این است که شما از سرور برای مقاصد شخصی استفاده می کنید. به همین دلیل برخی از موارد اشاره شده برای کاهش حجم سرور، مرتبط با بهینه کردن فضای سایت های شما می باشد که روی سرور خود هاست کرده اید.

نکته مهم: پیش از هر تغییری، حتما از سرور خود نسخه پشتیبان (بکاپ) کامل تهیه کنید تا در صورت بروز مشکل بتوانید اطلاعات را بازیابی کنید.

چرا پاکسازی فایل های زائد سرور مهم است؟

فایل های زائد و غیر ضروری روی سرور فضای ذخیره سازی را اشغال می کنند، سرعت سایت ها را کاهش می دهند و می توانند آسیب پذیری های امنیتی ایجاد کنند. پاکسازی منظم سرور نه تنها فضای بیشتری آزاد می کند، بلکه سرعت سایت، عملکرد سرور و امنیت را بهبود می بخشد. این کار برای سئو نیز مفید است، زیرا سرعت بارگذاری صفحات یکی از عوامل کلیدی در رتبه بندی گوگل است.

در ادامه، مراحل کلیدی برای پاکسازی و کاهش حجم سرور آن را به صورت گام به گام توضیح می دهیم. برای موارد ساده می توانید فقط از فایل منیجر استفاده کنید و برای موارد پیچیده تر از دستورات ترمینال استفاده بهره ببرید. در بیشتر موارد نیز هر دو روش توسط ما آموزش داده شده است تا بتوانید از آنها استفاده کنید.

حذف فایل های موقت سرور – tmp

فایل های موقت (tmp) توسط اسکریپت ها و برنامه ها ایجاد می شوند و اغلب بلااستفاده می مانند. این فایل ها معمولا دارای اطلاعاتی هستند که برای کار هایی از آنها استفاده می شود و بعد از آن دیگر به این فایل ها نیازی نیست. معمولا اسکریپت ها فایل های موقت خود را حذف می کنند. ولی در بسیاری از اسکریپت ها نیز ممکن است که فایل های tmp خود را که از آنها استفاده کرده اند بدون حذف کردن رها کنند.

این کار باعث پر شدن حجم هارد سرور شما خواهد شد. شما می توانید که بعد از دوره های زمانی مختلف، این فایل های موقت را حذف کنید. البته دقت کنید که حذف فایل های موقت جدید می تواند باعث بروز مشکلاتی برای سرور شما گردد. پس در زمان حذف آنها حتما از قدیمی بودن فایل های موقت مطمئن شوید.

حذف فایل های موقت سرور از طریق فایل منیجر

حذف فایل های موقت سرور از طریق فایل منیجر کار بسیار آسانی است. برای این کار کافی است که مراحل زیر را دنبال کنید:

• وارد cPanel شوید.
• به بخش File Manager بروید.
• پوشه های tmp در دایرکتوری home کاربران را بررسی کنید.
• فایل های قدیمی را حذف کنید. این فایل ها با پسوند های .tmp ذخیره شده اند.

حذف فایل های موقت سرور از طریق ترمینال

در برخی از زمان ها شما به فایل منیجر دسترسی ندارید. برای اینکه بتوانید عملیاتی را در سرور خود انجام دهید می توانید از طریق ترمینال این کار را انجام دهید. در زیر دستورات مورد نیاز شما نوشته شده است(در خط هایی که دارای # هستند راهنمایی نوشته شده است و نیازی به اجرای آنها نیست):

# به پوشه tmp بروید
cd /tmp
# پیدا کردن فایل های tmp قدیمی تر از 30 روز
find . -name "*.tmp" -type f -mtime +30
# حذف فایل های tmp قدیمی تر از 30 روز
find . -name "*.tmp" -type f -mtime +30 -delete

هشدار: در زمان کاهش حجم سرور، مراقب باشید فایل های سیستمی ضروری حذف نشوند. همیشه قبل از حذف فایل ها، مانند دستورات بالا لیست فایل های را بگیرید و مشاهده کنید تا فایل مهمی داخل آنها نباشد.

حذف فایل های کش سرور

فایل های کش سرعت سایت ها را افزایش می دهند، اما با تجمع می توانند حجم زیادی اشغال کنند. در بسیاری از مواقع هم این فایل ها بدون استفاده رها می شوند. برای همین شما می تواند در بازه های زمانی مختلف برای کاهش حجم سرور، این فایل ها را حذف کنید. اگر در سرور خود سایت هایی با ماژول یا افزونه هایی دارید که عملیات کشینگ را انجام می دهند، می توانید از داخل آنها عملیات Purge (و یا Flush – پاک کردن) کش های سایت را انجام دهید.

همینطور در سایت های وردپرسی که بسیاری از کاربران از آنها استفاده می کنند، می توانید در فایل منیجر، به پوشه wp-content/cache بروید و فایل های غیر ضروری را حذف کنید.

برای پاکسازی فایل های کش سرور، می توانید از دستورات ترمینالی زیر استفاده کنید. این دستورات برای سرور هایی می باشد که از Varnish، Redis یا Memcached استفاده می کنند:

# به پوشه کش وردپرس بروید
cd /path/to/wordpress/wp-content/cache
# حذف تمام فایل‌ها و پوشه‌های کش
rm -rf *

# پاکسازی کش Varnish
varnishadm "ban req.url ~ ."

# پاکسازی کش Redis
redis-cli flushdb

# پاکسازی کش Memcached
echo "flush_all" | nc localhost 11211

حذف فایل های لاگ اضافه

فایل های لاگ اطلاعات فعالیت سرور را ذخیره می کنند و می توانند حجم زیادی اشغال کنند. خطاهای سرور، بررسی رفتار اسکریپت ها، ورودی و خروجی داده های سرو و موارد مشابه می توانند در فایل های لاگ ذخیره شوند. در زیر دستوراتی را برای حذف این فایل ها مشاهده می کنید:

# به پوشه لاگ بروید
cd /var/log

# پیدا کردن فایل های لاگ قدیمی تر از 30 روز
find . -name "*.log" -mtime +30

# حذف فایل های لاگ قدیمی
find . -name "*.log" -mtime +30 -delete

# تنظیم چرخه لاگ برای جلوگیری از پر شدن
sudo logrotate -f /etc/logrotate.conf

نکته: تنظیم چرخه لاگ (log rotation) به صورت خودکار فایل های قدیمی را فشرده یا حذف می کند.

حذف یوزرهای اضافه

حساب های کاربری غیر فعال یا غیر ضروری می توانند فضای زیادی اشغال کنند و ریسک امنیتی ایجاد کنند. شاید به نظر شما اگر روی سرور دارای اکانت های بسیار زیادی باشید که آنها از فضای کمی استفاده می کنند، فضای کلی سرور هم به همان اندازه مصرف شود. این فرض اشتباه می باشد.

هر اکانت که برای سایتی ساخته اید، علاوه بر فایل هایی که روی هاست مخصوص خود استفاده می کند و همینطور دیتابیسی که روی سرور در اختیار دارد، دارای تنظیمات، فایل های لاگ، کشینگ و موارد مختلف دیگری هست که فضایی را از سرور اشغال می کند. به همین دلیل حذف اکانت های غیر ضروری می تواند بخش زیادی از فضای سرور شما را آزاد کند.

برای حذف اکانت ها از سرور می توانید به سادگی از WHM در سرور خود استفاده کنید. برای این کار ابتدا وارد اکانت اصلی (کاربر root) شوید و از سمت چپ از زیر مجموعه Account Information گزینه List accounts را کلیک کنید تا لیست تمام کاربران برای شما نمایش داده شود. روی هر کاربری که می خواهید آن را حذف کنید کلیک کنید و سپس گزینه Terminate Account را کلیک کنید.

سپس در صفحه بعدی که برای شما باز می شود روی گزینه Yes, Remove this account را انتخاب کنید تا کاربر از روی سرور شما حذف شود.

در صورتی که می خواهید از ترمینال و با استفاده از دستورات لینوکسی کاربری را حذف کنید می توانید از کد های زیر کمک بگیرید:

# لیست کاربران را مشاهده کنید
cat /etc/passwd

# حذف یک کاربر و دایرکتوری خانگی آن
sudo userdel -r username

توجه: عبارت username را با نام کاربری مورد نظر تغییر دهید. گزینه -r دایرکتوری خانگی کاربر یا همان Home کاربر را نیز حذف می کند.

حذف افزونه ها و قالب های غیر فعال

اگر روی سرور خود سایت های وردپرسی دارید می توانید فایل های آنها را نیز پاکسازی کنید. در سیستم های مدیریت محتوا مانند وردپرس، افزونه ها و قالب های غیر فعال فضای زیادی اشغال می کنند و ممکن است آسیب پذیری ایجاد کنند. برای حذف افزونه های اضافه سایت ها می توانید به مسیر Wp-content/plugins و برای حذف قالب ها نیز به مسیر wp-content/themes بروید و تمام پوشه های مربوط به افزونه و قالب هایی را که از آنها استفاده نمی کنید را حذف کنید.

حذف فایل های zip بلااستفاده

فایل های فشرده (zip) مانند بکاپ های قدیمی یا فایل هایی که برای کاری به صورت zip دانلود شده اند و دیگر به آنها نیازی نیست فضای زیادی اشغال می کنند. شما می توانید در فایل منیجر سرور تمام فایل های zip را جستجو کنید و سپس آنها را حذف کنید. همینطور طبق الگوی زیر می توانید از دستورات لینوکسی برای حذف آنها استفاده کنید:

# پیدا کردن فایل های zip
find /path/to/server -name "*.zip"

# حذف فایل های zip قدیمی تر از 30 روز
find /path/to/server -name "*.zip" -mtime +30 -delete

حذف سایر فایل های غیر ضروری

علاوه بر موارد بالا، مواردی نیز وجود دارد که شما می توانید با پاکسازی آنها فضای سرور خود را تا حد بسیار زیادی آزاد کنید. در لیست زیر برخی از این موارد گفته شده است که شما می توانید خودتان نسبت به حذف آنها از روی سرور اقدام کنید:

• بکاپ های قدیمی (می توانید انها را دانلود و از روی سرور حذف کنید)
• فایل های رسانه ای بلااستفاده مانند ویدئو و تصاویر قدیمی
• دیتابیس و یا جداول دیتابیس غیر ضروری
• فایل های موقت سیستم یا اسکریپت ها در مسیر های خاص
• سایت و یا اسکریپت های قدیمی که دیگر به آنها نیاز ندارید و یا تستی ایجاد کرده بودید

نکات مهم برای بهینه سازی و نگهداری سرور

در این صفحه شما با روش های زیادی برای کاهش حجم سرور آشنا شده اید که هر کدام می تواند بخشی از سرور شما را آزاد کند. در لیست زیر شما می توانید نکاتی را نیز بیاموزید که با رعایت آنها به بهترین نتیجه دست پیدا کنید:

• پاکسازی منظم: پاکسازی سرور را به صورت ماهانه یا فصلی انجام دهید تا از انباشته شدن فایل های زائد جلوگیری شود.
• مانیتورینگ فضای دیسک: از ابزارهایی مانند Disk Usage در سی پنل یا دستور مقابل در ترمینال استفاده کنید: df -h
• امنیت: هنگام حذف فایل ها، از حذف فایل های سیستمی یا ضروری اجتناب کنید.
• بهینه سازی دیتابیس: جداول دیتابیس را بهینه کنید: mysqlcheck -o --all-databases -u username -p
• سئو: با کاهش حجم سرور و افزایش سرعت، رتبه سئو سایت بهبود می یابد.

پاکسازی فایل های زائد سرور فضای ذخیره سازی را آزاد می کند، عملکرد و امنیت سایت را بهبود می بخشد و به سئو نیز کمک می کند. با حذف یوزرهای اضافه، افزونه ها و قالب های غیر فعال، فایل های tmp، کش، لاگ های اضافی، فایل های zip و سایر موارد غیر ضروری، می توانید سروری بهینه داشته باشید.

استفاده از دستورات ترمینال برای بخش های پیچیده تر به شما کمک می کند تا به طور دقیق تر فضای سرور را مدیریت کنید. حتما این موضوع را مد نظر قرار بدهید که کاهش حجم سرور از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری می کند. اگر سوال یا نیاز به راهنمایی دارید، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا کارشناسان ما در سریع ترین زمان ممکن به شما پاسخ دهند.